صنایع دستی 4
صنايع‌دستي و تحولات فن‌آوري
هرچند كه ثبات تكنيك و اتكاء فوق‌العاده به نيروي بدني صنعت‌گر تشخیص خاتم کاری اصلی ، از مهم‌ترين خصوصيات صنايع‌دستي و روستايي است، با اين حال انواع
ابزار و روش توليد نيز در مدت طولاني ثابت نبوده و تا حدود زيادي از تحولات فني و صنعتي تبعيت مي‌كند. البته تحول و دگرگوني در ابزار
و شيوه‌هاي توليد، بسياري از محصولات را به‌تدريج از محدوده‌ي صنايع‌دستي خارج ساخته به‌نحوي كه امروزه ادامه‌ي توليد و مصرف
آن‌ها فقط به‌شكل فرآورده‌هاي صنعتي امكان‌پذير است ولي در عين‌حال نمي‌توان منكر اين واقعيت شد كه استفاده از ابزار جديد و مواد
مرغوب به‌عنوان دستاورد پيشرفت‌هاي صنعتي، كمك شاياني به شكوفايي رشته‌هاي موجود صنايع‌دستي كرده و حتي در مواردي به دوام و
بقاء آن نيز كمك كرده است.
در نتيجه‌ي اختراع بعضي ابزار و وسايل جديد، قسمت‌هايي تفاوت فیروزه کرمان و نیشابور از مراحل آماده كردن مواد اوليه، ساخت و يا تكميل محصولات دستي به‌تدريج
از صورت دستي خارج شده و توسط دستگاه‌ها يا ماشين‌هاي مختلف انجام مي‌گيرد. البته اين امر تا آن‌جا قابل قبول است كه موجب تغيير
ماهيت محصولات دستي و تبديل آن به يك كالاي ماشيني نشود و در اين‌جاست كه موضوع فن‌آوري قابل انطباق با صنايع‌دستي مطرح
مي‌شود.
ذكر مثال‌هايي مي‌تواند به روشن شدن بيشتر موضوع كمك كند:
_ براي توليد محصولات سفال و سراميك روش معمول آن است كه ابتدا خاك رس را در حوضچه‌هايي با صرف وقت و زحمت زياد، تبديل
به گِل كرده و پس از ورز دادن به كمك پا، محور زيرين چرخ سفال‌گري را به حركت درآورده و گِل را روي صفحه‌ي فوقاني چرخ مزبور به
كمك دست شكل مي‌دهند، بنابراين كار صنعت‌گر با شكل دادن به گِل و به كمك چرخ سفال‌گري آغاز شده و با نقاشي، لعاب‌كاري و پخت
اشيا در درون كوره پايان مي‌پذيرد. تشخیص ظروف مسی اصل در حالي‌كه امروزه آماده‌سازي گل با استفاده از دستگاه‌هايي به نام «فيلتر پرس» و «پاكميل» انجام
مي‌گيرد.